Aanvullende materialen in de bouwhoek

In vrijwel elke kleuterklas is wel een bouwhoek met een basisuitrusting aanwezig.

Echter, het bouwen met enkel blokken heeft ook zijn beperkingen.

Het blijft dan een geïsoleerde activiteit en sluit alleen aan op het manipulerend spel. Kinderen leren omdat ze deel uit willen maken van de echte (grote mensen) wereld.

Hoe ze meedoen is afhankelijk van hun eigen ontwikkeling en van wat zij kunnen.

Op het moment dat je kinderen wil stimuleren in hun ontwikkeling zou je de echte wereld dus naar de klas moeten brengen. Door rollenspel en fantasiespel in de bouwhoek te stimuleren kunnen leerlingen zich breder ontwikkelen.

Wel of geen aanvullende materialen?

Kinderen komen in de bouwhoek, met verschillende redenen. Ze willen bouwen om het bouwen zelf. Representaties maken van de werkelijkheid, precies iets willen namaken zoals de wereld om een kind heen eruitziet. Of kinderen willen bouwen om een verhaal of rol te spelen en tijdens het bouwen ontstaat er iets om hier verder op te bouwen.

Kinderen kunnen hierbij heel goed zelf aangeven wat ze nodig hebben om te kunnen bouwen; welke technieken en aanvullende materialen. Het aanvullend materiaal, zoals lapjes stof of poppetjes, zorgt ervoor dat een bouwwerk een functie krijgt en het bouwen interessant maakt. Daarnaast kan aanvullend materiaal een appél doen op het bouwen, maar ook op het decoreren en esthetisch mooier maken van het bouwwerk.

Door het aanvullend materiaal pas in het vooruitzicht te stellen als het bouwwerk klaar is blijft de focus wel op het bouwen of construeren.

Sommige pedagogen zeggen echter dat er een grotere variatie in complexe bouwwerken ontstaat, indien er in de bouwhoek helemaal geen aanvullend materiaal aanwezig is.

Uit hun onderzoek blijkt dat alhoewel het aanvullend materiaal het rollenspel stimuleert, kinderen worden afgeleid van het daadwerkelijk bouwen.

Bijvoorbeeld het toevoegen van dierfiguren zorgt ervoor dat kinderen blijven hangen in de bouwfase waarin ze de blokken als omheining gebruiken voor een dierentuin.

Sommigen beweren ook dat indien aanvullend materiaal in te grote hoeveelheden wordt aangeboden of erg aantrekkelijk is, kinderen minder betrokken zijn bij het bouwen.

---

Nieuwe input voor je bouwhoek

Voor het aanvullend materiaal gaat het dus om de juiste dosering, variatie en doel, waarbij afstemming op het groepje kinderen het sleutelwoord is. Pas de aanvullende materialen in de bouwhoek regelmatig aan, maar beweeg mee met de verhalen die kinderen spelen en de veranderingen in belangstelling of in een thema. Wees kritisch naar wat voor aanvullend materiaal je aanbiedt en vooral ook wanneer je het aanbiedt.

Deze aanvullende materialen hoeven niet allemaal altijd aanwezig te zijn.

Het is immers ook belangrijk dat de bouwhoek overzichtelijk blijft en dat er steeds iets nieuws te ontdekken is wat voor nieuwe spelimpulsen kan zorgen.

Voeg bijvoorbeeld bij ieder thema een ander element toe. Gebruik het liefst zo weinig mogelijk kant en klaar voorbedrukt materiaal. Deze belemmert de fantasie en beperkt de creatieve mogelijkheden. Geef kinderen ook de ruimte om zelf te bedenken wat ze nodig hebben om bouwsels te maken en stimuleer dit ook. Aanvullend materiaal kun je beter niet in de bouwhoek, maar op de kast zetten en pas later aanbieden om ervoor te zorgen dat er eerst wordt gebouwd of geconstrueerd en nadien wordt verfijnd. Je kunt hierbij aan de volgende materialen denken:

Alternatieve bouwhoekmaterialen:

• Blokken met andere kleuren en/of vormen (bijv. cilinders, halve cirkels, bogen, regenboogblokken enz.)

• Blokken met plaatjes erop (bijv. van de kinderen in de klas of gebouwen.

• Wc rollen met gelamineerde foto's erop.

• Beschilderde blokken (bijv. met schoolbordverf zodat je erop kan tekenen)

• Ingepakte blokken (in papier, aluminiumfolie enz.)

• Bouwplaten

Echte bouwmaterialen:

• Afzetlint

• Bakstenen (niet te groot en te zwaar)

• Buigzame buizen voor elektriciteitskabels

• Buizen

• Dakgoten

• Gordijnringen

• Houten platen van dun MDF, triplex of multiplex in diverse vormen.

• Klossen

• Kurk

• Laminaat (in stukken)

• Latten (geschuurd)

• Palet

• Piepschuim

• Plastic

• Plexiglas

• Plinten

• PVC buizen met koppelstukken

• Resthout (geschuurd)

• Rioolbuizen

• Roerstokjes voor verf

• Schuimrubber

• Stofzuigerslang

• Stokken

• Tape (om omtrekken op de vloer of tegen de wand te maken)

• Touw

• Tuinhek

• Tuinslang (stuk)

• Ventilatieroosters

• Vloerbedekking (tegels)

• Zeil (stukje)

Kosteloos materiaal:

• Bierdoppen

• Bierviltjes

• Blikken

• Bubbeltjesplastic

• Deksels

• Doppen

• Dozen

• Eierdozen

• Flessen

• IJslolly stokjes

• Kartonnen bekers

• Kartonnen bordjes

• Keukenrollen

• Kokers

• Kurken (vraag deze bij een restaurant)

• Lege verpakkingen

• Luciferdoosjes

• Melkpakken

• Plakbandrollen

• Plastic bekers

• Plastic flessen

• Rollen

• Schoenendozen

• Wasbollen

• Wasknijpers

• Wc rollen (met een klein knipje erin kun je ze makkelijker stapelen.

Meetmaterialen:

• Centimeter

• Duimstok

• Liniaal

• Meetlinten (van de bouwmarkt of Ikea)

• Rolmaat

• Waterpas met maataanduiding

• Weegschaal

Creatieve en schrijfmaterialen:

• Fiberfile

• Inpakpapier

• Karton

• Klittenband

• Klossen (van garen)

• Kralen

• Lamineerfolie (bv. als raam)

• Lappen stof

• Logo’s

• Papier

• Plakband

• Pompoms

• Schildersezel met grote vellen papier voor het maken van een bouwtekening

• Stiften/schrijfmateriaal

• Vilt

• Watten

• Whiteboard voor het maken van een bouwtekening.

• Woordkaarten

Natuurmaterialen:

• Bladeren

• Boomschors

• Boomstammen/schijven

• Dennenappels

• Eikels

• Hazelnoten

• Hooi

• Houtsnippers

• Kastanjes

• Keien

• Mos

• Nest

• Plastic paddenstoelen

• Schelpen

• Stenen

• Stro

• Takken

• Veren

• Walnoten

• Zaagsel

• Zand

Wereldspelmateriaal:

• Auto’s

• Bomen, bloemen en planten

• Boten

• Bouwhelmen

• Dieren (plastic, pluche, Playmobil)

• Dinosaurussen

• Feest en versiermaterialen

• Gereedschap (plastic)

• Hekjes

• Kompas

• Kruiwagen

• Kunstbloemen en planten

• Materialen om wegen te creëren (bevestig bijv. afbeeldingen van wegen op karton of hout)

• Materialen uit de huishoek

• Meubels (uit het poppenhuis)

• Patrijspoorten (bijv. van cirkels of kartonnen bordjes)

• Plastic bekers en bordjes

• Plastic eieren

• Paalkoppen

• Pionnen

• Poppetjes (pluche, plastic, Playmobil, Barbie, poppenkastpoppen, vingerpoppetjes)

• Stuur en/of roer

• Trein en rails

• Verkeersborden

• Verkleedmaterialen om rollenspel te stimuleren

• Verrekijker

• Vliegtuigen

• Wielen

Overige materialen:

• Ballonnen

• Bloempotten (plastic)

• Blokkenkar

• Cd’s en hoesjes

• Constructie (bijv. Lego)

• Emmer

• Glasstenen

• Grasmatjes

• Kaarten

• Kisten

• Knopen

• Knikkers

• Kratten

• Magneten

• Pasta

• Potten en pannen

• Prikkers

• Rietjes

• Sneeuw

• Stoel

• Speelkaarten

• Spiegel(tegels)

• Sponzen

• Suikerklontjes

• (Omgekeerde) tafel

• gerelateerde materialen

• Tupperware bakjes

• Vlaggetjes

• Zwembuizen (in de lengte doorgesneden).

---

Onder het tabblad "Spelen en werken/Bouwen en constructie" op deze website vind je meer achtergrondinformatie over bouwen met kleuters. Daarnaast vind je allerlei bouwsuggesties in mijn blogs "De bouwhoek" op de diverse themapagina's.

Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest

Heb je zelf ook nog leuke suggesties?

Inspireer dan collega’s door jouw ideeën in een reactie op deze blog te delen!